Warsztaty historyczne „Atelier Clio – przez zdjęcie do historii”

„Atelier Clio – przez zdjęcie do historii” to cykl warsztatów dla młodych warszawiaków i warszawianek, w wieku od 13 do 18 lat, realizowany w okresie roku szkolnego 2024/2025. W centrum projektu jest historia, a punktem wyjścia do jej poznania: zdjęcie.

Projekt warsztatów historycznych ma już swoją historię: Fundacja Geremka realizowała takie warsztaty, zatytułowane “Przez współczesność do historii”, od 2010 roku. W tegorocznej edycji projektu czerpiemy z dotychczasowych doświadczeń i jednocześnie wprowadzamy modyfikacje. Wprowadzamy m.in. nową formułę pracy z młodzieżą – pracę z fotografią – która wybrzmiewa również z nazwie projektu: “Przez zdjęcie do historii”. 

Projekt jest skierowany do młodzieży zainteresowanej tematyką historyczną, społeczną, polityczną, jak również współczesnymi wyzwaniami na poziomie Polski, Europy i świata.

Wypełnij zgłoszenie online!

Zapoznaj się z harmonogramem spotkań w semestrze letnim.

Celem projektu jest rozwijanie zainteresowań młodych najnowszą historią Polski, Europy, świata. Chodzi również o rozszerzenie oferty szkolnej – bazującej na historii politycznej i modelu historii wydarzeniowej – i dowartościowanie historii społecznej, gospodarczej, obyczajów i kultury. A przede wszystkim o wykorzystanie historii do zrozumienia współczesnych wyzwań oraz do pobudzania otwartej i krytycznej dyskusji o związkach, analogiach między przeszłością a dzisiejszym światem.  Budując program warsztatów uwzględniamy tematy, które są ważne dla młodych ludzi, a jednocześnie są aktualnie przedmiotem dyskusji (a często manipulacji) w przestrzeni publicznej. 

Praca w projekcie jest oparta na formule warsztatowej, a wykorzystywanym na zajęciach medium będą zdjęcia. Podążamy za założeniem Susan Sontag, że “zbierać fotografie, to zbierać świat” – interesować się nim, rozumieć, patrzeć na niego z różnych perspektyw, krytycznie analizować. Fotografia to źródło historyczne niedowartościowane w edukacji szkolnej (w której dominują źródła pisane), a jednocześnie narzędzie bliskie i atrakcyjne dla młodych ludzi. Dla młodego pokolenia zdjęcia – w mediach społecznościowych, na Instagramie – stały się ważnym środkiem przekazu i źródłem informacji. Poprzez pracę ze zdjęciem chcemy zwiększyć wśród młodych świadomość, że zdjęcie jest kreacją – to kadr, który pokazuje nam autor, jego perspektywa, trzeba do niego podchodzić krytycznie. Celem projektu – oprócz rozwijania zainteresowań historią – jest zatem również uruchamianie krytycznego myślenia wśród młodych i budowanie odporności społecznej na manipulację czy dezinformację. 

Pierwszym wspólnym spotkaniem, w dniu 30 listopada 2024, rozpoczęliśmy pracę z uczestnikami zimowego semestru programu „Atelier Clio”. Na to spotkanie zaprosiliśmy również rodziców. Naszym celem było wzajemne poznanie się, opowiedzenie o Fundacji, zmapowanie motywacji, oczekiwań. Przedstawienie założeń projektu społeczno-edukacyjnego i jego efektów.

Rozmowa była dla nas źródłem informacji– jak komunikować o projekcie, jak dotrzeć do młodych, rodziców, nauczycieli, jak realizować działania, by były atrakcyjne dla młodych.

Drugą częścią tego spotkania było wprowadzenie do projektu warsztatów historycznych. Omówienie tematów i zagadnień, przedstawienie prowadzącego oraz wspólny namysł nad oczekiwaniami uczestników co do spotkań z zapraszanymi gośćmi. Tak, aby te spotkania były dla nich oczekiwane i interesujące.

W I semestrze zaprosiliśmy uczestników i uczestniczki projektu Atelier Clio do współpracy przy planowaniu i rozwijaniu projektu. Działania rozpoczęliśmy od spotkania otwierającego, podczas którego poznaliśmy się: siebie nawzajem oraz swoje motywacje i oczekiwania. Następnie przeprowadziliśmy wspólny namysł, jak prowadzić działania projektowe, aby były one atrakcyjne dla młodych warszawiaków i warszawianek.

Podczas kolejnych spotkań pracowaliśmy metodą projektowania niestandardowych rozwiązań Design Thinking: poznaliśmy założenia metody, a następnie przekładaliśmy ją na praktykę. Podążając za kolejnymi etapami metody:

• stworzyliśmy personę potencjalnego odbiorcy naszych działań

• wygenerowaliśmy pomysły na działania, przefiltrowaliśmy je i wybraliśmy te, które będą realizowane

Ulotka informacyjna o projekcie i plakaty przygotowane przez uczestników i uczestniczki projektu: Melę, Jerzego, Mikołaja, Mateusza, Gosię, Gabriela, Janka, Janka i Janka.

O projekcie Atelier Clio można przeczytać w stołecznym wydaniu Wyborczej.pl

20 lutego 2025, odbyło się spotkanie inaugurujące warsztaty Atelier Clio w semestrze letnim.

Uczestnicy obejrzeli film o Patronie Fundacji prof. Bronisławie Geremku oraz uczestniczyli w wykładzie dot. Jego osoby i dorobku.

Młodzi mogli się zapoznać z celami projektu, harmonogramem oraz wykładowcą. Uczestnicy semestru zimowego zaprezentowali swoją pracę w ramach działania projektowego i opowiedzieli o szkoleniu z pracy metodą Design Thinking.

W sobotę, 8 marca 2025 warsztaty historyczne poprowadził dr Piotr Podemski – historyk i kulturoznawca, adiunkt w Instytucie Komunikacji Specjalistycznej i Interkulturowej UW, stypendysta Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta i Europejskiego Instytutu Uniwersyteckiego we Florencji, egzaminator Matury Międzynarodowej, ekspert w międzynarodowych projektach edukacyjnych m.in. Rady Europy.

W ramach projektu „Atelier Clio” poprowadził warsztaty dla grupy polskiej na temat „1945: Ludwik Solski przy odgruzowywaniu” oraz dla grupy powszechnej na temat „1966: Mao w Jangcy”.

To była wyjątkowa okazja, w tej edycji warsztatów, na spotkanie i rozmowę z wyjątkowo inspirującym nauczycielem i historykiem.

W sobotę, 22 marca, uczestnicy projektu „Atelier Clio” spotkali się z Igorem Rakowskim-Kłos. Dziennikarzem historycznym i pisarzem, od lat związanym z „Gazetą Wyborczą”. Autorem książki „Dzień przed. Czym żyliśmy 12 grudnia 1981 roku”. Dziennikarz wrócił w niej do dnia poprzedzającego wprowadzenie stanu wojennego w Polsce. Przywoływał wspomnienia osób z przedednia wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, czym nakreślił nam barwny i momentami zaskakujący obraz zwykłego życia w PRL na chwilę przed tragedią.

Podczas spotkania Igor Rakowski-Kłos przedstawił nam także tajniki pracy dziennikarskiej oraz kulisy powstawania książki reporterskiej.

Dziękujemy za to inspirujące spotkanie!

W sobotę 10 maja 2025r. uczestniczki i uczestnicy warsztatów historycznych „Atelier Clio” spotkali się z redaktorem Jarosławem Kurskim, autorem m.in. biografii Lecha Wałęsy „Wódz”.

Rozmowa z gościem, który przez 10 miesięcy był rzecznikiem Lecha Wałęsy, skupiała się na jego własnych doświadczeniach opozycyjnych, czasach rodzącej się Solidarności, na zasadniczej roli Lecha Wałęsy w obaleniu komunizmu i transformacji ustrojowej w Polsce.

Żywa dyskusja z gościem nie ograniczała się do tematów z historii najnowszej. Młodzież była także zainteresowana obecną sytuacją na świecie, w Europie i Polsce. Gość odpowiadał na pytania dotyczące polskiej obecności w UE, wyzwań, jakie stoją przed UE, zagrożeń dla demokracji, współczesnych autorytaryzmów.

Jarosław Kurski tłumaczył, czym jest „ucieczka od wolności”, brak krytycznego myślenia, zwłaszcza w czasach odwracania znaczenia słów, dezinformacji i fake-newsów. A także na czym polega niezależne dziennikarstwo i wolne media.

Aleksander Pawlicki – nauczyciel historii, wiedzy o społeczeństwie, filozofii i retoryki. Absolwent Instytutu Historii UW i Szkoły Nauk Społecznych PAN. Uczy w liceum. Wykładowca w Szkole Edukacji Uniwersytetu Warszawskiego i Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. Autor programów szkolnych i podręczników. Współtworzył podstawę programową w 2008 roku, konsultował prace nad reformą programową na Ukrainie. Chce przygotować do pracy i wspierać w rozwoju młodych nauczycieli, by odmienili szkoły na lepsze, a ich doświadczenia pomogły wypracować nowoczesny model kształcenia przyszłych nauczycieli. Chciałby, żeby każdy z nauczycieli był w szkole nie tylko znawcą swojej dziedziny, wychowawcą, lecz także ekspertem od tego, jak skutecznie się uczyć.

Uczestnicy i uczestniczki będą spotykać się na warsztatach w wybrane soboty (co druga sobota, z uwzględnieniem świąt, ferii, itp.). W semestrze zimowym roku szkolnego 2024/2025 zajęcia rozpoczną się w dn. 30 listopada; w semestrze letnim potrwają od 22 lutego do 14 czerwca. Młodzież będzie pracować w dwóch grupach wiekowych i tematycznych. W czasie projektu odbędą się również dwa spotkania dyskusyjne z gośćmi (np. fotografami, autorami reportaży). Dodatkowym elementem “Atelier Clio” są działania projektowe. Na pierwszym etapie (semestr zimowy) młodzież w małych grupach pracuje metodą Design Thinking nad usprawnieniem projektu, dostosowaniem komunikacji o warsztatach i ich programu do potrzeb i zainteresowań rówieśników. W semestrze letnim uczestnicy wykorzystają doświadczenie pracy projektowej do zaprojektowania i przygotowania wystawy podsumowującej cykl warsztatów historyczno-fotograficznych. To będzie wydarzenie otwarte dla rodzin, na którym będą prezentowane wybrane zdjęcia z warsztatów, uzupełnione o kadry stworzone czy wybrane przez młodych.

Celem działań projektowych jest rozwijanie i zwiększanie kompetencji społecznych wśród młodych warszawiaków (poprzez pracę w grupie, podział ról, zadań, branie odpowiedzialności za wydarzenia). Wiemy jednak, że by pracować projektowo kluczowe jest dobre poznanie się ludzi, stworzenie przyjaznej, bezpiecznej atmosfery i silnej grupy. Dlatego pierwszym planowanym w projekcie działaniem – zarówno w semestrze zimowym, jak i letnim – są wspólne dla wszystkich uczestników i uczestniczek warsztaty poznawcze i integracyjne.

Wypełnij zgłoszenie online!

Projekt realizowany przez Fundację Centrum im. prof. Bronisława Geremka z siedzibą w Warszawie 00-538, przy ul. Wilczej 9 a/ 7 w ramach dotacji z programu „Młodzi kompetentni warszawiacy w swoim mieście” realizowanym ze środków Urzędu Miasta Stołecznego Warszawa – Biura Edukacji.