Mothers of Europe: Matki Europy

W projekcie „Matki Europy” uzupełniamy brakującą połowę europejskiej historii. Odkrywamy i opowiadamy biografie wybitnych kobiet, które miały wkład w przemiany demokratyczne, europejską integrację i współkształtowały europejskie wartości.

„Matki Europy” realizuje konsorcjum organizacji pozarządowych z Węgier (Magyarorszagi Europa Tarsasag), Niemiec (Alliance4Europe), Grecji (Inter Alia), Hiszpanii (Asociacion Consortium Local-Global Coglobal), Czech (Knihovna Vaclava Havla), oraz z Polski (Fundacja Centrum im. prof. Bronisława Geremka i Polska Fundacja Roberta Schumana).

W Polsce działamy przy merytorycznym wsparciu Muzeum Historii Kobiet.

Polską odsłonę projektu zainaugurowała debata „Matki Europy. Brakująca połowa europejskiej historii”, podczas której dyskutowaliśmy o roli kobiet we współczesnej historii.

W debacie udział wzięły pierwsza polską komisarka Danuta Hübner, dyrektorka Fundacji Batorego Ewa Kulik-Bielińska, oraz autorka biografii Anny Walentynowicz, Dorota Karaś. Rozmowę poprowadziła poprowadziła Anna Kowalczyk – dziennikarka, pisarka, aktywistka, herstoryczka, fundatorka Fundacji Muzeum Historii Kobiet.

Debata odbyła się 3 października 2024 roku w Domu Spotkań z Historią w ramach Festiwalu Bohaterek. Zapraszamy do zapoznania się ze szczegółową relacją z debaty „Matki Europy. Brakująca połowa europejskiej historii”.

Matki Europy – publikacja w języku polskim
Mothers of Europe – english version

W ramach projektu „Matki Europy” zorganizowane zostaną również wystawy, na których zaprezentujemy bohaterki naszego projektu oraz będziemy poszerzać katalog Matek Europy o lokalne bohaterki. Wystawy prezentowane będą w trzech polskich miastach oraz 15 innych lokalizacjach w Europie.

Wystawa Matki Europy. Brakująca połowa europejskiej historii*

Inicjatywa „Matki Europy” ma na celu przedstawić pionierskie osiągnięcia kobiet, które współkształtowały współczesną Europę. Kobiet, które były orędowniczkami demokracji, postępu społecznego i sprawiedliwości, a mimo to pozostają niedostatecznie reprezentowane w opowieściach o zjednoczonej Europie. Poprzez spotkania z lokalnymi społecznościami i rozmowy z przedstawicielami i przedstawicielkami różnych pokoleń pragniemy zapewnić „Matkom Europy” widoczność, na którą zasługują.

„Matki Europy” to osiemnaście wyjątkowych kobiet z sześciu europejskich krajów. Myślicielki, artystki, polityczki i aktywistki. Przypominają one, że europejskie wartości, takie jak wolność́, solidarność́ i różnorodność, są̨ efektem wielopokoleniowych zmagań́, w których kobiety odgrywały kluczową rolę. Przedstawione herstorie nie tylko skłaniają̨ do refleksji nad dziedzictwem „Matek Europy”, lecz także inspirują̨ do budowania lepszej przyszłości.

* Tytuł wystawy nawiązuje do książki „Brakująca połowa dziejów. Krótka historia kobiet na ziemiach polskich”, autorstwa Anny Kowalczyk (Wydawnictwo W.A.B., 2018).

Kuratorki wystawy:
Iwona Chmura-Rutkowska, Edyta Głowacka-Sobiech, Anna Kowalczyk, Aleksandra Saczuk

Tłumaczenie i wkład merytoryczny:
Michał Sęk

Ilustracje:
Sonia Dubois

Projekt graficzny:
Joanna Dubois-Mosor

Koordynator projektu:
Łukasz Krawczyński, lukasz.krawczynski@geremek.pl

Wydarzenie towarzyszące wystawie: wtorek 15 kwietnia, godz. 16:00-19:00

Program wydarzenia

16:00-17:00 – Otwarcie wystawy i oprowadzanie kuratorskie
prowadzenie: kuratorka wystawy „Matki Europy” Anna Kowalczyk

17:00-19:00 –

Wystawa „Matki Europy” jest pretekstem do szerszej rozmowy o lokalnych matkach i mateczkach, które pchały rzeczy do przodu  (jak to ujęła prof. Danuta Hübner podczas debaty inaugurującej projekt) – liderkach społecznych i bohaterkach dnia codziennego, które swoją działalnością na rzecz lokalnej społeczności wpływają na realną zmianę. Niestrudzenie współtworzą rzeczywistość, w której przyświecają nam wspólne wartości, takie jak wolność, solidarność i różnorodność.

Panel dyskusyjny Matki, mateczki, mamulki. Śląskie bohaterki małej i wielkiej historii  XX i XXI wieku

• Grażyna Bułka – Ślązaczka z krwi i kości, aktorka teatralna i filmowa, związana dawniej z Teatrem Polskim w Bielsku-Białej, obecnie z Teatrem Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. Odtwórczyni tytułowej roli w monodramie „Mianujom mie Hanka”.
• Agnieszka Lniak — doktor literaturoznawstwa, badaczka kultury audialnej, autorka tekstów naukowych i krytycznych poświęconych studiom dźwiękowym. Rejestruje historie mówione w projektach Pamiętniki kobiet z rodzin górniczych oraz Archiwum Pamięci Rybniczanek i Rybniczan.
• Michał Jędryka – Pedagog i polonista, menedżer, pisarz i scenarzysta. Malarz z kilkoma wernisażami na koncie. Jest autorem książki „Ołowiane dzieci”, w której opisał historię rozpoznania ołowicy przez lekarkę Jolantę Wadowską-Król.

Prowadząca:
Anna Kowalczyk – Dziennikarka, pisarka, aktywistka, herstoryczka, fundatorka i pierwsza prezeska Fundacji Muzeum Historii Kobiet, autorka „Brakującej połowy dziejów. Krótkiej historii kobiet na ziemiach polskich”, kuratorka wystawy „Matki Europy”.

Zapraszamy do zapoznania się z relacją z wydarzenia.

Wydarzenia towarzyszące wystawie:

13 maja o godz. 14:30 – konferencja prasowa w amfiteatrze Bramy Poznania (ul. Gdańska 2).
Po konferencji zaplanowane jest specjalne oprowadzanie po wystawie dla przedstawicieli i przedstawicielek mediów.

20 maja o godz. 16:00 – wernisaż wystawy i panel dyskusyjny

PROGRAM WYDARZENIA
godz. 16.00 – Wernisaż wystawy, oprowadzenie kuratorskie:
prof. Iwona Chmura-Rutkowska i prof. Edyta Głowacka-Sobiech

godz. 17.00 – Panel dyskusyjny pod tytułem „Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje matek”
udział wezmą: prof. Danuta Hübner, Paulina Stochniałek i Ewa Wójciak
Rozmowę poprowadzi prof. Iwona Chmura-Rutkowska

warsztaty dla młodzieży:

1) Archetyp Matki w kulturze Europy

Archetyp Matki to jeden z najstarszych i najbardziej uniwersalnych symboli występujących w ludzkiej kulturze. W mitach, religiach i narracjach historycznych matka uosabia kreację, pielęgnację, ochronę, a czasem zniszczenie i transformację. Podczas warsztatów zajmiemy się eksploracją archetypu Matki — jego przejawów, symboliki i znaczenia dla rozwoju osobistego i struktur społecznych. Zastanowimy się nad tym, w jaki sposób ten archetyp kształtuje tożsamość, relacje, kreatywność i zbiorową wyobraźnię.

Prowadząca:
Anna Jankowiak – archeolożka, doktorka nauk humanistycznych, publicystka, popularyzatorka wiedzy, znana w sieci jako Wiedźma od wiedzy. Autorka książki „Bestie antyku”. Fundatorka Fundacji Muzeum Historii Kobiet. W badaniach naukowych skupia się na historii magii, czarów i zajmujących się nimi osób, a także kobiecych i boskich archetypach. Bada dawne kultury i ich adaptacje we współczesności, zwłaszcza w propagandzie nazistowskiej.

2) Jak dziedziczone po matkach przekonania i ich herstorie wpływają na nasze wybory

Czy wiesz, w co wierzysz? A w co wierzyły Twoje babcie i prababcie? Ile z tych przekonań nadal wkładamy na siebie, do codziennego życia? Przyjrzymy się kobiecej, rodowej księdze zysków i strat. Czas na inwentaryzację, ponieważ najmocniej pracują w nas przekonania, których nie jesteśmy świadome. Na warsztatach będziemy pracowały z przekonaniami rodzinnymi, rodowymi i kulturowo-społecznymi. Przyjrzymy się pracy, miłości, odpoczynkowi i beztrosce!

Prowadząca:
Katarzyna Milewska – mediatorka, trenerka komunikacji, autorka. Prowadzi też sesje indywidualne metodą Systemu Wewnętrznej Rodziny (IFS). Szkoli, wykłada w instytucjach, przedszkolach, szkołach i dla biznesu. Stworzyła własny model towarzyszenia w sytuacjach konfliktowych SNO. Fascynuje się złością, traumą, traumą międzypokoleniową, przekonaniami oraz ideami Porozumienia bez Przemocy (NVC) i Systemu Wewnętrznej Rodziny. Autorka wydanego w Natuli bestsellera Konflikty w rodzinie (więcej książek niżej). Współzałożycielka Fundacji Muzeum Historii Kobiet.

Wernisaż wystawy i panel dyskusyjny: 16 czerwca godz. 16:00

MOTHERS OF EUROPE dofinansowano z programu Unii Europejskiej „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” (program CERV, grant nr 101143916).