Przeciwdziałanie antyukraińskiej dezinformacji w Polsce
Rosyjska agresja na Ukrainę toczy się nie tylko na froncie militarnym, ale także w sferze informacyjnej. Media społecznościowe stały się narzędziem do szerzenia fałszywych narracji, które mają na celu wzbudzenie nieufności i podziałów między Polakami a Ukraińcami. W odpowiedzi na to zagrożenie i jego negatywne reperkusje powstał projekt naszej Fundacji, którego celem jest przeciwdziałanie dezinformacji i mowie nienawiści, wpływającym na sposób postrzegania obywateli Ukrainy.
W ramach projektu prowadzimy stały monitoring platform społecznościowych (w szczególności Mety i X) w poszukiwaniu treści zawierających dezinformację. Identyfikujemy fałszywe informacje, popularne narracje propagandowe oraz konta odpowiedzialne za ich rozpowszechnianie.
Na podstawie zebranych danych tworzymy artykuły, posty i analizy, które demaskują nieprawdziwe informacje. Nasze działania pozwalają na szybką reakcję i ograniczenie zasięgu szkodliwych treści. Obalamy mity, tłumaczymy złożone zjawiska i zachęcamy do krytycznego myślenia.
Wynikiem naszej pracy będzie raport podsumowujący półroczne działania oraz analiza wniosków płynących z monitoringu. Raport zawierać będzie także konkretne rekomendacje dla decydentów na poziomie centralnym i lokalnym oraz dla instytucji i organizacji zaangażowanych w walkę z dezinformacją.
Nasze działania można śledzić na profilach projektu Wojownicy Klawiatury (Facebook i Instagram) oraz stronie internetowej wojownicyklawiatury.pl
Raporty z monitoringu
Wzmianki w mediach
W Gazecie Wyborczej ukazał się artykuł autorstwa dr Hanny Machińskiej pt. „Postawy antyukraińskie nie wzięły się znikąd. To był ciąg zdarzeń”. Autorka, prawniczka, wykładowczyni akademicka, była zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich, analizuje w nim źródła rosnącej niechęci wobec Ukrainek i Ukraińców w Polsce. Zwraca uwagę, że obecne nastroje społeczne nie są zjawiskiem nagłym, lecz efektem szeregu zdarzeń i narracji kształtujących debatę publiczną w ostatnich latach.
W tekście Hanna Machińska odwołuje się także do działań Fundacji Geremka w zakresie monitorowania i przeciwdziałania dezinformacji dotyczącej uchodźców wojennych z Ukrainy. Wspomina m.in. o naszym raporcie cząstkowym (z okresu kwiecień-lipiec 2025), który dokumentuje, jak dezinformacja i mowa nienawiści wpływają na dyskurs publiczny w Polsce, normalizując język pogardy i podsycając poczucie konfliktu między Polakami a uchodźcami.
Z kolei informacje o raporcie końcowym pojawiły się m.in.:
- w audycji Popołudnie Radia TOK FM,
- w artykule portalu Press.pl,
- w artykule portalu WirtualneMedia.pl,
- w felietonie Jarosława Kurskiego dla Wyborcza.pl,
- w artykule Jarosława Kurskiego i Mirosława Czecha dla Wyborcza.pl,
- programie Slawa TV.
Zapraszamy również do wysłuchania podcastu Drugi Rzut OKA, realizowanego przez OKO.press, w którym Miłada Jędrysik i Łukasz Krawczyński rozmawiają o mechanizmach, jakie rządzą antyukraińską dezinformacją oraz o tym, kto za tym wszystkim stoi.
O monitorowaniu antyukraińskiej dezinformacji, przygotowanym raporcie oraz o działaniach, które pozwalają nam się uchronić przed wpływami dezinformacji, rozmawialiśmy również w programie „ЩОСЬ ТУТ НЕ ТАК”, realizowanym przez Slawa TV. Z Łukaszem Krawczyńskim rozmawiała Nataliya Volosatska.
O Fundacji Geremka i prowadzonych przez nas działaniach rozmawialiśmy również w audycji Temat dnia, którą w Polskim Radiu dla Ukrainy prowadzi Śnieżana Czerniuk.
Współpraca z OKO.pres: rolki i posty rozprawiające się z mitami o osobach z Ukrainy
Rolki i posty dostępne na kanałach Fundacji Geremka i OKO.press na Instagramie i Facebooku.
Infografiki:
Rolki
Czy język ukraiński będzie obowiązkowy w polskich szkołach?
Czy osoby z Ukrainy odpowiadają za wzrost zachorowań na HIV w Polsce?
Czy osoby z Ukrainy mają pierwszeństwo w kolejkach?
Czy przez osoby z Ukrainy wzrasta przestępczość w Polsce?
Czy osoby z Ukrainy dostają w Polsce ogromne zasiłki?
Czy osoby z Ukrainy masowo dostają polskie obywatelstwo?
Czy osoby z Ukrainy zabierają Polkom i Polakom miejsca pracy?
Czy Polska biednieje przez pomoc udzielaną Ukrainie?
Finansowanie
Projekt współfinansowany ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności w ramach programu Wspieramy Ukrainę, realizowanego przez Fundację Edukacja dla Demokracji.
